Aapjes kijken in Rwanda

Op bezoek bij Har en Mar

Gastcolumn door Jurgen Veenker

19 november 2011

Na vele verbaasde en ongeruste reacties thuis zijn wij toch vertrokken naar Rwanda, op zoek naar het avontuur en naar Har en Mar. Na een voorspoedige KLM vlucht werden we in de aankomsthal van Kigali Airport opgewacht en hartelijk verwelkomd door Har en Mar. Dat wil zeggen, we moesten ze van de internet pc wegplukken; "WIFI is eindelijk zo lekker snel hier!" We gingen met bagage en al achterin De Tank zitten (groot genoeg hoor) en reden naar ons mooie hotel waar zij onze kamer al hadden ingecheckt -handig diezelfde achternamen-. Zelf namen Har en Mar genoegen met de parkeerplaats, maar ze konden wel bij ons douchen en scheren.... en dat was nodig zeg! Wat zien ze eruit! Dat is goed weggefotoshopt op hun website. In onze kamer wat Hollandse lekkernijen aan Har en Mar overhandigd waarbij Mar zich natuurlijk niet kon inhouden en haar tandjes meteen in de kaas zette, en daarna in de hotelbar fijn bijgekletst. Eerste indrukken van Rwanda zijn dat het een voor Afrikaanse begrippen vrij welvarend land is, met goede wegen, nette huizen en mensen, stoplichten die aftellen, etc.

De volgende dag natuurlijk eerst appel- en chocoladetaart met ijs gegeten bij Hotel des Mille Collines, bekend van de indrukwekkende film 'Hotel Rwanda'. Daarna hebben we Har en Mar meegesleurd naar het 1e (!) museumbezoek van hun reis: het genocide memorial museum over de gruwelijke volkerenmoord die hier in Rwanda plaats vond in de lente van 1994. Zeer indrukwekkend museum. Als je na een bezoek aan dit museum verder door Rwanda rijdt kun je je nauwelijks voorstellen hoe harmonieus de samenleving er nu uitziet.

We rijden door prachtig berglandschap met groene heuvels - niet gek want het regent regelmatig - met terrrassen, veel bananen-, mango- en papayabomen.

In de steden zie je veel brommer-taxi's. Langs de weg lopen veel mensen, sommigen op blote voeten, of met grote balen op het hoofd. Kinderen zwaaien vriendelijk en roepen 'hello' en heel soms 'money'. We voelen ons net de koninklijke familie en zwaaien ons suf.

In het noorden van het kleine land, stoppen we bij het Vulcanoes NP. De volgende dag gaan we meteen naar ons eerste highlight van deze trip: op bezoek bij de berggorilla's. Er zijn in dit gebied nog elf gorilla-families. Per familie mogen er maximaal acht toeristen (per dag) heen. Het is nu geen hoogseizoen, dus er zijn 'maar' 30-40 toeristen. We lopen eerst drie kwartier door de agrarische veldjes langs boerenfamilies en heftig zwaaiende kinderen. Aan de rand van het national park is een 75 km lange muur gebouwd om de mensen buiten het park te houden en de buffels erbinnen. We zijn op een lange, zware tocht voorbereid maar het valt erg mee. De gorilla's zitten laag, vanwege het regenseizoen. De bamboebossen waar we doorheen lopen zijn prachtig, de 'paden' zijn modderig, maar goed te doen. Alleen af en toe oppassen voor de 'stinging nettles', prikkende brandnetels met doorns. De (gewapende) ranger heeft contact met de trackers om te horen waar de gorilla's uithangen. Elke gorilla-familie wordt gedurende de dag continu gevolgd door een groep trackers, zodat de toeristen snel naar de groep kan worden geleid. Na circa een uurtje lopen laten we de rugzakjes en wandelstokken achter en even later staan we oog in oog met ...gorilla's. Wow, wat een prachtige beesten! En zo dichtbij! We mogen eigenlijk niet dichterbij dan zeven meter van ze komen, maar ze komen soms dichter naar ons toe. Deze familie heeft twee imposante silverbacks -grote volwassen mannetjes- en in totaal dertien leden, waaronder ook een baby van zes maanden. We spenderen ruim een uur (meer mag niet) vol bewondering vlakbij deze prachtige mensapen. Ze lijken zich totaal niet te storen aan onze aanwezigheid en gaan rustig door met het opeten van het halve bamboebos. Wat een waanzinnige ervaring!

De volgende dag doen we opnieuw een trekking, dit keer naar andere zeldzame aapjes, de 'Golden Monkeys'. We rijden nu naar een andere plek in het national park, en lopen weer een stuk door boerenlandjes en daarna door het bos om een grote familie (120 exemplaren) van deze aapjes zeer levendig te zien spelen en eten (ook bamboe). Weer een prachtig schouwspel.

22 november

Kuifjes in Congo

Gisenyi ligt in Rwanda aan het Kivu meer, op de grens met DRC (Democratic Republic of Congo). Van hieruit hebben we, na een dagje relaxen aan het meer, twee zeer spannende dagen doorgebracht in Goma en omgeving. De veiligheidssituatie in dit deel van Congo is zeer broos, want er zijn o.a. milities in het grensgebied met Rwanda en Oeganda actief. Bovendien zijn er volgende week verkiezingen, ook altijd het moment voor onrust. Dus enigszins nerveus gingen wij, samen met zes anderen die hetzelfde tourtje geboekt hebben en de gids, de grens over.

We rijden door Goma en dit is meteen een andere wereld: een grote stad (bijna 1 mln mensen) met amper gewone straten (voornamelijk echt heel slechte dirt roads) en huizen (wel veel kleine hutjes). Een groot contrast met Rwanda. We zien veel VN patrouilles, gewapende soldaten en grote VN compounds met wachttorens en tanks. Daar krijg je toch niet echt een veilig gevoel van. Goma is ook grotendeels nog bedolven onder het lavagesteente, achtergebleven na de uitbarsting van de vulkaan Nyiragongo in 2002. En laat dat nou net de vulkaan zijn die wij gaan beklimmen! Voor de statistici onder ons: in 1994 was deze vulkaan ook uitgebarsten, dus elke 8 jaar doet 'ie dat?! En welk jaar is het nu? (Hij heeft een jaartje over geslagen...)

Bij de ingang van het Virunga National Park staat een klein huisje waar we de permits moeten laten zien. De rangers hebben hier eerst de afgelopen jaren de rebellen d'r uitgeknokt en nu kunnen de toeristen die durven, het park in. Met twee gewapende rangers, gids Roger en een achttal dragers lopen we de jungle in aan de voet van de vulkaan. Het is een loeizware tocht. In totaal ruim vijf uur lopen over acht kilometer, waar we van 1950 meter hoogte stijgen naar 3419 meter! Het eerste gedeelte is mooie, dichte jungle, daarna een stuk met lavastenen en lage begroeiing, dan weer een deel begroeiing, en het laatste half uur steil omhoog over lavasteen. Helaas regent het een flink deel van de tocht, zodat we niet alleen kletsnat worden van het zweet, maar ook van de regen. Naarmate we stijgen wordt het natuurlijk ook kouder.

Om circa kwart voor vijf komen we uitgeput, doorweekt en koud aan op de top. Maar de zware tocht is het helemaal waard, want het schouwspel dat we zien is ongelooflijk. We staan op de kraterrand (die vier kilometer in omtrek is!) en kijken 900 meter in de diepte naar kolkende rood-oranje lava. We worden allemaal stil van dit immense natuurgeweld...wat een prachtig gezicht! Het is bar koud, vijf graden en veel wind hier op de top, maar het schouwspel vergoedt veel.

Tot onze verbazing staan boven op de vulkaanrand acht minihuisjes met elk twee bedden erin. Dat is erg fijn, want daar kunnen we onze droge, warme reservekleren aantrekken. Wij vieren hebben de 'luxe, all inclusive' variant van de toer geboekt, wat betekent dat gids Roger ook nog eens een verrukkelijke pasta voor ons maakt op een gasbrandertje, thee en koffie maakt en zelfs rode wijn bij zich heeft. 'Out of this world', zoals de Fransen zeggen.

Na een korte nacht kijken we 's morgens nog een paar keer de krater in en nemen dan afscheid van deze machtige vulkaan. Zijn broer, die een paar kilometer verderop ligt, is vorige week uitgebarsten. De trek naar beneden is minder vermoeiend, maar wel zwaar en zorgt voor gigantische spierpijn aan onze bovenbenen en dijen de komende dagen. Het is droog en de uitzichten over Goma, de vlakte rond Goma, het Kivu meer en de bergen van Rwanda zijn fantastisch.

Als we moe maar voldaan beneden zijn aangekomen ontmoeten we onze tourguide Innocent weer, die ons nog meer van de ravage laat zien die deze vulkaan negen jaar geleden in Goma heeft aangericht. Het is echt een apocalyptisch landschap, en we hebben erg te doen met de mensen die hier wonen en hun huisjes hebben zien verdwijnen in de traag vloeiende, kokende en rokende brei.

Na wat grensformaliteiten (o.a. inleveren van plastic zakken, want die zijn verboden in Rwanda) komen we weer 'thuis' in Rwanda. Wel een verademing na de misere in Goma. Bij het luxe hotel Serena, waar Annemieke en Jurgen een nachtje sliepen voor vertrek naar Congo en waar Har en Mar hun auto hebben achtergelaten, nemen we een lekkere pizza om onze veilige terugkomst te vieren. Daarna rijden we door naar het leuke Paradis Malahide hotel aan het Kivu-meer (zeven km verderop).

23 november

Nog meer aapjes

We rijden een lange dag van noordwest (Gisenyi) naar zuidwest (Nyungwe NP) Rwanda. Onderweg zien we prachtig bergachtig, groen landschap met veel theeplantages, soms rijstvelden, mannen die moedig de steile heuvels op en af fietsen met zware bepakking, vrouwen die langs de weg lopen met veel spullen op het hoofd en hun baby op de rug, en vrolijk zwaaiende kindertjes.

In het Nyungwe NP zien we de aapjes langs de weg (l'Hoest en Blue Monkeys). De weg is over het algemeen goed, en anders zijn ze er (onder Chinese vlag) mee aan de slag. Wij (Annemieke en Jurgen) slapen in het waanzinnig mooie, luxe Nyungwe Forest Lodge, uitkijkend over haar eigen theeplantage, in een schitterende bungalow met uitzicht op het regenwoud. Har en Mar weten met een zielig verhaal (het is al laat, donker en we weten niet waar we heen moeten om te kamperen) de receptie over te halen dat ze hun auto bij de personeels-vertrekken (gratis) mogen neerzetten. Har en Mar raken 's avonds aan de praat en worden vrienden met de chefkok van de lodge en horen interessante verhalen over het leven in Rwanda en DRC.

De volgende dag moeten we heel vroeg op, om om vijf uur bij de receptie van het NP te zijn. Anderhalf uur rijden, dan een uur lopen door de vochtige jungle. En dan horen we ze: chimpansees. Ze maken een gigantisch lawaai (het typische oehoewahaha geluid). Ze zitten helaas wat hoog in de bomen en hebben vandaag amper zin om naar beneden te komen, maar we zien er toch een aantal van redelijk dichtbij. Weer een geweldige ervaring! Ook zien we veel speelse Mona monkeys van dichtbij en nare, grote stekende rode mieren.

Na deze schitterende track kunnen we echt amper meer lopen van de spierpijn die we overhielden aan de vulkaanwandeling, en rusten we verder heerlijk uit bij de mooie lodge: lunchen (wij chique in de lodge, Har en Mar happen bij hun auto een broodje), om beurten in bad, internetten, zitten bij het zwembad, thee drinken bij een knapperend houtvuurtje in de lounge, en dan is het alweer tijd voor het diner (wij op chique, Har en Mar in de auto). De volgende ochtend trakteren wij Har en Mar op een luxe ontbijt in de lodge. Ach, het leven in Rwanda is zo slecht nog niet.

Jammer dat onze vakantie er alweer op zit, want vandaag rijden we weer terug naar de hoofdstad, Kigali, om het vliegtuig te nemen naar huis (Annemieke moet eerst nog twee dagen werken in Oeganda). Har en Mar gaan nog lekker lang doorreizen. Wij nemen zeer voldaan afscheid en zijn benieuwd naar hun verdere avonturen.

Annemieke en Jurgen, Kigali, Rwanda